Hakkında verilen mahkumiyet hükmü kesinleşen ve hükümlü olarak adlandırılan kişinin, cezanın infazından sonra tekrar suç işlediğine rastlamaktayız. Bu durumda Türk Ceza Kanununun 58.maddesinde düzenlenen tekerrür söz konusu olacak ve 2.suça ilişkin özel hükümler uygulanacaktır. 5275 Sayılı Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunda tekerrür durumunda uygulanmak üzere mükerrirlere özgü infaz rejimi düzenlenmiştir. Yazımızda tekerrür ve mükerrirlere özgü infaz rejimi ele alınacaktır.
1.TEKERRÜR NE DEMEKTİR?
Tekerrür, tekrarlanma anlamına gelen Arapça kökenli bir kelimedir. Suçta tekerrür durumunda hükümlünün infaz rejimi değişmekte, cezaevinde geçirilen süre uzamakta ve şartlar ağırlaşmaktadır. Kanun koyucunun tekerrür hükümlerini uygulama nedenlerinden biri suç işlemenin tekrarının önlenmesidir. İlk suçta ıslah olmayan hükümlünün yeni suç işlemesi durumunda infaz şartlarını ağırlaştırmakta ve kişinin ıslahı sağlanmaya çalışılmaktadır.
2.kez tekerrür ise, suçta tekerrür durumunun 2.kez gerçekleşmesi durumudur. Bu durumda infaz şartları daha fazla ağırlaşmaktadır.
– Mükerrer suç ne demek ?
Mükerrer tekrar edilen anlamına gelmektedir. Mükerrer suç, suçun yeniden işlendiğini ifade etmektedir.
2.TEKERRÜR ŞARTLARI NELERDİR ?
TCK 58’e göre önceden suç işleyen kişinin yeniden suç işlemesi durumunda tekerrür hükümleri uygulanır. Tekerrür hükümlerinin uygulanabilmesi için;
1.Önceki suça ilişkin alınan hapis cezasının infazından sonra kanunda belirtilen süre içerisinde yeni suçun işlenmesi : Tekerrür için önceden verilen ve kesinleşen bir mahkumiyet hükmü bulunmalıdır. Ancak tekerrür hükümlerinin uygulanabilmesi için cezanın infaz edilmiş olması şart değildir. Lakin tekerrür süresinin hesaplanmasında cezanın infaz zamanı önem taşımaktadır.
Önceden beş yıldan fazla hapis cezasına mahkumiyet halinde infazdan sonra 5 yıl içinde, önceden beş yıldan az hapis cezasına mahkumiyet halinde infazdan sonra 3 yıl içinde yeni suçun işlenmesi durumunda tekerrür hükümleri uygulanır. Bu süreler aşıldıktan sonra yeni suç işlenmesi durumunda tekerrür hükümleri uygulanmaz.
2.Kasten işlenen suçlarla taksirle işlenen suçlar ve sırf askeri suçlarla diğer suçlar arasında tekerrür hükümleri uygulanmaz : Taksirle işlenen suç sonrasında kasten bir suç işlenmesi ya da kasten suç işlenmesi sonrasında taksirle başka bir suçun işlenmesi durumunda ikinci suç için tekerrür hükümleri uygulanmaz.
3.Yabancı ülke mahkemelerinden verilen hükümler tekerrüre esas olmaz : Tekerrüre ilişkin hükümlerin uygulanabilmesi için mahkumiyet hükümlerinin Türk mahkemeleri tarafından verilmesi gerekmektedir. Bu kuralın istisnasını yabancı ülkede işlenen kasten öldürme, kasten yaralama, yağma, dolandırıcılık, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti ile parada veya kıymetli damgada sahtecilik suçları oluşturur. Bu suçlara ilişkin yabancı mahkemelerde verilen mahkumiyet hükümleri tekerrüre esas oluşturur.
4. Suç oluşturan fiillerin 18 yaşından sonra işlenmesi gerekmektedir. Fiili işlediği sırada onsekiz yaşını doldurmamış olan kişilerin işlediği suçlar tekerrüre esas olmaz.
Tekerrür hükümlerinin uygulanabilmesi için hükmolunan cezanın hapis cezası olması gerekmektedir. Adli para cezasına ilişkin hükümler tekerrüre esas olamaz. Nitekim Yargıtay 3. Ceza Dairesinin 2013/12702 Esas , 2013/48219 Karar sayılı dosyasında bu hususa değinilmiştir :
‘’Sanık hakkında 5237 sayılı TCK’nin 58/3. maddesine aykırı olarak 5237 sayılı TCK’nin 86/2. maddesindeki seçenekli cezalardan adli para cezasının tercih edilmesine göre, tekerrür hükümlerinin uygulanabilmesi için tayin edilecek sonuç cezanın hapis cezası olması gerektiği gözetilmeksizin sanık hakkında tekerrür hükümlerinin uygulanmasına karar verilmesi…’’
3.TEKERRÜR DURUMUNDA NE OLUR?
TCK 58 de düzenlenen tekerrürün gerçekleşmesi durumunda bu husus kararda gösterilir. Yine mahkemenin ikinci suça ilişkin vereceği ceza konusunda kanunda sınırlama mevcuttur. TCK 58/3’te tekerrür halinde, sonraki suça ilişkin kanun maddesinde seçimlik olarak hapis cezası ile adli para cezası öngörülmüşse adli para cezasına değil hapis cezasına hükmolunacağı belirtilmiştir.
Yine TCK 58/6’da tekerrür halinde hükmolunan cezanın mükerrirlere özgü infaz rejimine göre çektirileceği, mükerrir hakkında cezanın infazından sonra denetimli serbestlik tedbiri uygulanacağı düzenlenmiştir. Bu husus da kararda açıkça belirtilir.
4.MÜKERRİRLERE ÖZGÜ İNFAZ REJİMİ HESAPLAMA
Kanunun 17.maddesinde düzenlenen infazın ertelenmesi kurumunun mükerrirlere uygulanamayacağı hükme bağlanmıştır. Yani mükerrirler açısından infazın ertelenmesi söz konusu olmaz, infaz derhal gerçekleştirilir.
İnfaz hesaplaması yapılırken suç tarihi, hükümlünün yaşı, işlenen suç, suçun kesinleşme tarihi, suçun tekerrüre esas olup olmadığı önem taşımaktadır. 5275 sayılı kanunun 108.maddesinde mükerrirlere özgü infaz rejimi düzenlenmiştir. Tekerrür ceza hesaplaması diğerlerine göre değişiklik göstermektedir.
Mükerrirlere özgü infaz rejimi sadece mükerrir suçlulara uygulanmamaktadır TCK 58/9 gereğince bu infaz rejimi itiyadi suçlu, suçu meslek edinen kişi veya örgüt mensubu suçlu hakkında da uygulanır.
Mükerrirlere özgü infaz rejimini diğerlerinden ayıran en önemli fark koşullu salıverme süresinin uzamasıdır. Koşullu salıverme süreleri şu şekildedir:
|
Hapis cezaları /uygulanacak rejim |
Normal infaz rejimi |
Mükerrirlere özgü infaz rejimi |
|
Ağırlaştırılmış müebbet cezası |
30 yıl |
39 yıl |
|
Müebbet hapis cezası |
24 yıl |
33 yıl |
|
Birden fazla süreli hapis cezası |
Yarısı |
30 yıl |
|
Süreli hapis cezası |
Yarısı (bazı suçlarda 2/3) |
2/3 (bazı suçlarda 3/4) |
108.maddenin 9.maddesi uyarınca 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 102/2 de tanımlanan cinsel saldırı suçundan, 103. maddesinde tanımlanan çocukların cinsel istismarı suçundan, 104/ 2-3’te düzenlenen reşit olmayanla cinsel ilişki suçundan, 188. maddesinde tanımlanan uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçundan verilen süreli hapis cezaları bakımından koşullu salıverilme oranı, dörtte üç olarak uygulanır. Peki 3/4 ceza ne demektir?
3/4 ceza, mahkemece verilen hapis cezasının 3/4’ünün infaz kurumlarında çektirilmesi sonrasında koşullu salıvermeden yararlanılması anlamına gelir. Ayrıca söz konusu suçları işlemiş olan hükümlünün (uyuşturucu ticareti hariç) denetim süresi içerisinde tıbbi tedaviye tabi tutulmak , tedavi amaçlı programlara katılmak, suçun mağdurunun oturduğu ve çalıştığı yerleşim bölgesinde ikamet etmekten yasaklanmak, mağdurun bulunduğu yerlere yaklaşmaktan yasaklanmak, çocuklarla bir arada olmayı gerektiren bir ortamda çalışmaktan yasaklanmak, çocuklar hakkında bakım ve gözetim yükümlülüğünü gerektiren faaliyet icra etmekten yasaklanmak yükümlülüklerinden bir ya da birkaçına infaz hakimi tarafından hükmedilir. Bu hüküm çocuk hükümlüler açısından uygulanmaz.
Mükerrirlere özgü denetimli serbestlik TCK’nın 58/6 maddesinde düzenlenmiştir. Bu nedenle 5275 sayılı kanunun 108.maddesinin 4.fıkrasında infaz hakiminin mükerrir hakkında cezanın infazının tamamlanmasından sonra başlamak ve bir yıldan az olmamak üzere denetim süresi belirleyeceği hükme bağlanmıştır. 6.fıkrada bu sürenin infaz hakimi tarafından artırılabileceği düzenlenmişse de uzatma süresi 5 yılı geçemez.
İnfazdan sonra devam eden denetim süresi içinde kendilerine yüklenen yükümlülüklere ve yasaklara aykırı hareket eden mükerrirlerin disiplin hapsine tabi tutulacağı 7.fıkrada düzenlenmiştir. On beş günden az ve üç aydan fazla olmayan disiplin hapsine infaz hakimince hükmedilir.
-2. kez mükerrirlere özgü infaz rejimi hesaplama
2.kez mükerrirlerde yukarıda belirtilen koşullu salıverme durumu söz konusu olmaz. Bu kişiler haklarında verilen cezanın tamamını cezaevinde geçirirler. Kanunun 14.maddesinde kasıtlı suçlardan toplam üç yıl veya daha az hapis cezasına mahkum olanların doğrudan açıkcezaevine konulacağı belirtilmiştir. Ancak 2.kez mükerrir olanların hapis cezası 3 yıldan az olsa da açıkcezaevine alınmazlar. Yani 2.kez mükerrirlerin cezalarının tamamını kapalı cezaevlerinde infaz edilir.
İnfazın ertelenmesi 2.kez mükerrirler için de uygulanmaz.
Kişinin özgürlüğü en değerli varlıklardandır. Bu nedenle infaza ilişkin sorularınız için alanından uzman avukatlarımızdan randevu alınız.
Av.Sema Nur Deveci Ustundağ
Av.Hüseyin Acar
