KRİPTO PARALAR HANGİ SUÇUN KONUSUNU OLUŞTURABİLİR ?
Bir suçun konusu , fail tarafından hareketin yöneldiği kişi ya da nesnedir. Bu nedenle fail kripto paraya yönelip onun üzerinde suç işliyorsa kripto para suçun konusunu oluşturabilir.
Ancak bazı durumlarda failin hareketi kripto paraya yönelmese de kripto para bu suçla ilişkilendirilebilir. Örneğin failin elde ettiği menfaat kripto para olabilir.
1.YAĞMA SUÇU AÇISINDAN KRİPTO PARA
Bir başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştireceğinden ya da malvarlığı itibarıyla büyük bir zarara uğratacağından bahisle tehdit ederek veya cebir kullanarak, bir malı teslime veya malın alınmasına karşı koymamaya mecbur kılmak fiiliyle işlenen yağma suçunda fail BİR MAL elde etmektedir. Kripto paraların hukuki değerlendirmesi önceki bloğumuzda yer almaktadır. Detaylı açıklama için https://www.resithukuk.com/blog-detay/60437 tıklayınız.
Kripto para doktrindeki çoğunluk görüşüne göre eşya olarak kabul edilmediğinden bu suçun işlenmesinde söz konusu olamaz.
2.HIRSIZLIK SUÇU AÇISINDAN KRİPTO PARA
Zilyedinin rızası olmadan başkasına ait taşınır bir malı, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak maksadıyla bulunduğu yerden almak şeklinde işlenen hırsızlık suçunda , suçun konusunu taşınır bir mal oluşturmaktadır . Kripto paralar taşınır bir mal olmadığından bu suçun konusunu oluşturmaz.
3.GÜVENİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇU AÇISINDAN KRİPTO PARA
Başkasına ait olup da, muhafaza etmek veya belirli bir şekilde kullanmak üzere zilyedliği kendisine devredilmiş olan mal üzerinde, kendisinin veya başkasının yararına olarak, zilyedliğin devri amacı dışında tasarrufta bulunan veya bu devir olgusunu inkar eden kişi güveni kötüye kullanma suçunu işlemiş olmaktadır. Bu suçun oluşabilmesi için faile zilyedliği geçirilen şeyin BİR MAL olması gerekmektedir. Kripto paralar mal olarak değerlendirilmediğinden kripto paralar bu suçun konusunu oluşturmaz.
4.CEBİR SUÇU AÇISINDAN KRİPTO PARA
Bir şeyi yapması veya yapmaması ya da kendisinin yapmasına müsaade etmesi için bir kişiye karşı cebir kullanılması halinde Türk Ceza Kanununun 108.maddesinde düzenlenen cebir suçu oluşmaktadır. Kripto para sahibine , cüzdanındaki kripto paraların kendisine gönderilmesi için cebir kullanıldığı durumlarda cebir suçunun oluşacağı kabul edilmelidir. Zira bu suçun oluşumu için karşıdaki kişinin bir şeyi yapması veya yapmaması için bir kuvvet uygulanması söz konusu olup hareketin bir mala yönelmesi gerekmemektedir.
Bu suçun işlenmesiyle kripto paranın elde edilmesi durumunda kripto paralar TCK 55 gereği müsadere edilir.
5.DOLANDIRICILIK SUÇU AÇISINDAN KRİPTO PARA
Dolandırıcılık suçunun oluşabilmesi için hileli davranışlarla bir kimseyi aldatılıp, onun veya başkasının zararına olarak, faile veya başkasına bir yarar sağlanmalıdır. Kanunda BİR YARARDAN söz edilmektedir. Bu nedenle kripto para yağma ya da hırsızlık suçuna konu olmasa da dolandırıcılık suçuna konu olabilir.
Ayrıca burada bilişim sistemleri araç olarak kullanıldığından nitelikli hal gerçekleşmiş olmaktadır. Bu, görevli mahkemenin tespit edilmesi açısından önem taşır. Zira dolandırıcılık asliye hukuk mahkemesinin görev alanına girmekteyken kanundaki özel düzenleme gereğince (5235 sayılı kanun madde 12) nitelikli dolandırıcılık ağır ceza mahkemesinin görev alanına girmektedir.
Bu durumda da suçun işlenmesiyle kripto para elde edildiğinden TCK 55 gereği müsadere edilir.
6.SUÇTAN KAYNAKLANAN MALVARLIĞI DEĞERLERİNİ AKLAMA SUÇU AÇISINDAN KRİPTO PARA
Türk Ceza Kanununun 282.maddesinde alt sınırı altı ay veya daha fazla hapis cezasını gerektiren bir suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini, yurt dışına çıkaran veya bunların gayrimeşru kaynağını gizlemek veya meşru bir yolla elde edildiği konusunda kanaat uyandırmak maksadıyla, çeşitli işlemlere tâbi tutmak suç olarak düzenlenmiştir. Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama olarak düzenlenen bu suçta suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerinin çeşitli işlemlere tabi tutulması cezalandırılmaktadır.
Maddede malvarlığı değerlerinden bahsedildiği için kripto paralar da bu kapsamda değerlendirilebilir. Bu nedenle suçtan kaynaklanan parayla kripto para alınması veya suçtan elde edilen kripto paralar üzerinde işlem yapılması durumda bu suç oluşur.
7.BİLİŞİM SİSTEMİNE GİRME SUÇU AÇISINDAN KRİPTO PARA
Kripto paralar sanal ortamda üretilip saklanmaktadır. Bu nedenle bilişim sistemleri kripto paralarla yakından ilgilidir. Ağ üzerinden virüsler ( komik resimler, kutlama kartları veya ses ve görüntü dosyaları gibi ekler halinde ), truva atı (trojan horse ), macro virüsü, solucanlar kullanılarak veya sistemin açık kapıları zorlanarak bilişim sistemlerine girme durumunda TCK 243 te düzenlenen bu suç oluşmaktadır.
8. SİSTEMİ ENGELLEME, BOZMA, VERİLERİ YOK ETME VEYA DEĞİŞTİRME SUÇU AÇISINDAN KRİPTO PARA
Kripto paraların oluşturulduğu ya da saklandığı bir sistemi bozmak , sisteme erişilmez kılmak TCK 244/1 de düzenlenen suçu oluşturmaktadır. Her ne kadar özel anahtarların kırılması zor olsa da imkansız değildir. Bu nedenle sistemdeki kripto paraların sahibinin rızası dışında başkasına gönderilmesi durumunda TCK 244/4 de düzenlenen bilişim sistemleri aracılığıyla haksız yarar sağlama suçu oluşmaktadır. Tamamen sanal bir ortamda oluşturulup korunan kripto paraların en büyük riski de budur.
Stajyer Avukat Sema Nur Deveci Ustundağ
Avukat Hüseyin Acar
Reşit Hukuk & Danışmanlık
