YABANCILARIN TÜRK VATANDAŞLIĞINI KAZANMASI
Yabancı kişilerin Türk vatandaşlığını kazanmasının birden fazla yolu bulunmaktadır. Sonradan Türk vatandaşlığının kazanılması için aranan genel şartlar 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 11 inci maddesinde şu şekilde sayılmaktadır;
1. Kendi millî kanununa, vatansız ise 4721 sayılı Türk Medenî Kanununa göre ergin ve ayırt etme gücüne sahip olmak.
2. Başvuru tarihinden geriye doğru Türkiye’de kesintisiz beş yıl ikamet etmiş olmak.
3. Türkiye’de yerleşmeye karar verdiğini; Türkiye’de taşınmaz mal edinmek, iş kurmak, yatırım yapmak, ticaret ve iş merkezini Türkiye’ye nakletmek, çalışma iznine tabi olarak bir iş yerinde çalışmak ve benzeri davranışlarla teyit etmiş olmak veya Türk vatandaşı ile evlenmek, ailece müracaat etmek, daha önce Türk vatandaşlığını kazanmış olan ana, baba, kardeş ya da çocuk sahibi olmak veya eğitimini Türkiye’de tamamlamak.
4. Genel sağlık bakımından tehlike teşkil eden bir hastalığı bulunmamak.
5. Toplum içinde birlikte yaşamanın gerektirdiği sorumluluk duygusu ile davranarak iyi ahlak sahibi olduğunu göstermek, davranışları ile çevresine güven vermek, toplumca hoş karşılanmayan ve toplum değerlerine aykırı kötü alışkanlığı bulunmamak.
6. Toplumsal yaşama uyum sağlayabilecek düzeyde Türkçe konuşabilmek.
7. Türkiye’de kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kimselerin geçimini sağlayacak gelire veya mesleğe sahip olmak.
8. Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak. şartları aranır.
Yabancıların Türk vatandaşlığı kazanabilmesinin yollarından biri de istisnai olarak kazanım olarak adlandırılmaktadır. 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 12. maddesinde sayılan hallerde yabancılar mili güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak kaydıyla, genel olarak Türk vatandaşlığının kazanılmasında aranılan diğer şartlara bakılmaksızın Bakanlığın teklifi, Bakanlar Kurulunun kararıyla Türk vatandaşlığını kazanabilirler.
• Türkiye’ye sanayi tesisleri getiren veya bilimsel, teknolojik, ekonomik, sosyal, sportif, kültürel, sanatsal alanlarda olağanüstü hizmeti geçen ya da geçeceği düşünülen ve ilgili bakanlıklarca haklarında gerekçeli teklifte bulunulan kişiler.
• 4/4/2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi uyarınca ikamet izni alanlar ile Turkuaz Kart sahibi yabancılar ve bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuğu.
2• Vatandaşlığa alınması zaruri görülen kişiler.
1-Yabancı Yatırımcıların Gayrimenkul Edinme Suretiyle Türk Vatandaşlığı Kazanması
Hükümde 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi olarak işaret edilen ikamet izni türü, kısa dönem ikamet iznidir. 6458 sayılı
Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun “Kısa dönem ikamet izni” başlıklı 31. maddesine göre;
“(1) Aşağıda belirtilen yabancılara kısa dönem ikamet izni verilebilir:…
j) Türkiye’de çalışmayan ancak Cumhurbaşkanınca belirlenecek kapsam ve tutarda yatırım yapacaklar ile bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuğu”.
18 Eylül 2018 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan yeni düzenlemelere göre yabancı kişilerin yatırımcı olarak istisnai yolla Türk vatandaşlığı kazanabilmesi için belirlenen kapsam ve tutarlar aşağıda belirtilmiş olup aşağıdaki şartlardan herhangi birini karşılayan yabancılar, T.C. Cumhurbaşkanının kararıyla Türk vatandaşlığını kazanabilmektedir.
•En az 500.000 ABD doları veya karşılığı döviz tutarında sabit sermaye yatırımı gerçekleştirdiği Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca tespit edilmiş olmak
•En az 400.000 ABD doları veya karşılığı döviz tutarında gayrimenkulü tapu kayıtlarına en az üç yıl satılmaması şerhi düşülmek kaydıyla edinmiş olduğu Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca tespit edilmiş olmak
• En az 50 kişilik istihdam oluşturduğu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca tespit edilmiş olmak
• En az 500.000 ABD doları veya karşılığı döviz tutarında mevduatı en az üç yıl tutmak şartıyla Türkiye’de faaliyet gösteren bankalara yatırdığı Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunca tespit edilmiş olmak
• En az 500.000 ABD doları veya karşılığı döviz tutarında devlet tahvilini en az üç yıl tutmak şartıyla satın aldığı Hazine ve Maliye Bakanlığınca tespit edilmiş olmak
• En az 500.000 ABD doları veya karşılığı döviz tutarında gayrimenkul yatırım fonu payı veya girişim sermayesi yatırım fonu payını en az üç yıl tutmak şartıyla satın aldığı Sermaye Piyasası Kurulunca tespit edilmiş olmak
• En az 500.000 ABD doları veya karşılığı döviz tutarında katkı payını, kapsamı Sigor- tacılık ve Özel Emeklilik ve Denetleme Kurumu tarafından belirlenen fonlarda tutmak ve en az üç yıl sistemde kalmak şartıyla bireysel emeklilik sistemine yatırdığı Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumunca tespit edilmiş olmak.
1.1-Gayrimenkul edinimi ile Türk Vatandaşlığı Kazanılmasının Şartları Nelerdir?
Bu yöntemlerden en sık kullanılanı ise gayrimenkul alımı ile Türk vatandaşlığı kazanımıdır. Gayrimenkul alımıyla Türk vatandaşlığı kazanmak kapsamında iki yöntem bulunmaktadır. Bunlardan biri tapu ile başvurmak ikincisi ise tapu henüz devir edilmemiş olan durumlarda satış vadi sözleşmesi ile başvurmaktır. Satış vadi sözleşmesinin noterden yapılmış olması gerekir. Gayrimenkul edinimiyle Türk vatandaşlığı kazanımının şartlarını şu şekilde sayabiliriz;
1. Yabancı bir kişinin birlikte satın alınması şartıyla toplam değerleri 400.000,00-ABD doları veya üstü olan birden fazla mülk satın alması gerekmektedir. Parasal değerlerin belirlenmesinde, tespit tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının efektif satış kuru ve/veya çapraz döviz kuru esas alınır.
2. Taşınmazın satın alınacağı kişinin bir Türk vatandaşı yahut Türk sermayeli Türk şirketi olması gerekmektedir. Sonradan Türk vatandaşlığı kazanan kişilerden alınacak taşınmazlarla istisnai yoldan vatandaşlık kazanılması prosedürüne başvurulması mümkün değildir.
3. Taşınmaz ediniminde kullanılacak paranın döviz cinsinden Türkiye’ye getirilmesi gerekmektedir. Türkiye içi para aktarımı başvuruda kabul edilmemektedir.
4. Satın alınacak taşınmaz/taşınmazlar için için SPK tarafından lisanslandırılmış eksertizler tarafından hazırlanan gayrimenkul değerleme raporu alınması gerekmektedir.
5. Bu kapsamda, Tapu alındıktan sonra veya noter onaylı satış vadi sözleşmesinin orijinal nüshası alındıktan sonra, yabancı kişi veya yabancı kişi adına avukatının, ilgili tapu dairesinde; Tapu ile başvurulduğu durumlarda; taşınmazı 3 yıl boyunca satmayacağına dair şerh koymalı, Noter onaylı satış vadi sözleşmesi ile başvurulduğu durumlarda ise; söz konusu sözleşmeyi 3 yıl boyunca devir ve terkin etmeyeceğine dair şerh koymalıdır.
6. Bu işlemlerin tamamlanmasının ardından alınacak uygunluk belgesiyle kısa dönem oturum iznini başvurulmalıdır. Bu izin başvurusuna yabancı kişinin bizzat katılması gerekmektedir.
7. Kısa dönem oturum/ikamet izni alındıktan sonra bir sonraki adım olarak vatandaşlık başvurusu yapılmaktadır. Tüm bu sürecin tamamlanması yaklaşık 6-7 ay sürmektedir.
2-Evlenme Yoluyla Türk Vatandaşlığının Kazanılması
5901 Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 16. maddesi uyarınca bir Türk vatandaşı ile evlilik, doğrudan Türk vatandaşlığını kazandırmaz. En az üç yıldan beri bir Türk vatandaşı ile evli olan ve evliliği devam eden yabancılar Türk vatandaşlığını kazanmak üzere başvurabilirler. Başvuru sahiplerinde;
1. Aile birliği içinde yaşama,
2. Evlilik birliği ile bağdaşmayacak bir faaliyette bulunmama,
3. Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmama şartları aranır.
2.1-Başvuru İçin Gereken Evraklar Nelerdir?
• Başvuru Formu
• Türk vatandaşı eşe ait nüfus kayıt örneği
• Başvuru yapacak yabancı uyruklu kişinin hangi devletin vatandaşı olduğunu gösterir pasaport vb. belge
• Başvuru sahibinin doğum belgesi
• Evlilik Cüzdanı
• İkamet İzni
• 2 Adet Biyometrik Fotoğraf
• Hizmet Bedeli Makbuzu
• Başvuru Sahibi hakkında kesinleşmiş mahkeme kararı varsa asli gibidir örneği
Evlilik yoluyla Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancı uyruklu kişi kanun hükmünde belirtilen şartları taşıması halinde gerekli belgelerle birlikte Nüfus ve Vatandaşlık Genel Müdürlüğü’ne başvurulmaktadır. Gerekli şartları taşıyanların dosyaları onay için ilgili bakanlığa gönderilmektedir.
2.2-Başvurudan sonra Türk vatandaşı eşin ölümü, boşanma ve evliliğin butlanına karar verilmesi halinde yabancı uyruklu kişinin Türk vatandaşlığı iptal edilir mi?
Başvurudan sonra Türk vatandaşı eşin ölümü nedeniyle evliliğin sona ermesi halinde aile birliği içinde yaşama şartı aranmaz.
Boşanma halinde evlilik yoluyla Türk vatandaşlığını kazanan yabancı, Türk vatandaşlığını kaybetmeyecektir.
Evliliğin geçersizliği hali durumunda ise tarafların iyi niyetli olmaları halinde yabancı eşin Türk vatandaşlığı korunacaktır. İyi niyetli olma hali, evlilik esnasında tarafların bu geçersizlik sebebini bilmemelerini ifade etmektedir.
3-Göçmen Olarak Türk Vatandaşlığının Kazanılması
5901 sayılı Vatandaşlık Kanunu’nun uygulanmasına ilişkin yönetmeliğin Tanımlar başlıklı 3. Maddesine göre göçmen, Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olup yerleşme amacıyla tek başına ya da toplu halde Türkiye’ye gelip 5543 sayılı İskân Kanun uyarınca göçmen olarak kabul edilen kişi anlamına gelmektedir. Göçmen olarak Türk vatandaşlığının kazanılması usulü yine istisnai hallerden sayılmakta olup, Türk vatandaşlığının kazanılması için aranan genel şartlardan olan milli gü- venliği tehlikeye sokmamak, yeteri kadar Türkçe konuşabilmek vb. şartlar burada da aranmaktadır.
3.1-Kimler Göçmen Olarak Kabul Edilmez?
Kimlerin göçmen sayılacağı ve göçmen statüleri İskan Kanunu’nda sayılmıştır. Buna göre;
• Göçmen: Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olup, yerleşmek amacıyla tek başına veya toplu halde Türkiye’ye gelip bu Kanun gereğince kabul olunanlardır.
• Serbest göçmen: Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olup, yerleşmek amacıyla tek başına veya toplu halde Türkiye’ye gelip, Devlet eliyle iskân edilmelerini istememek şartıyla yurda kabul edilenlerdir.
• İskânlı göçmen: Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olup, özel kanunlarla yurt dışından getirilen ve bu Kanun hükümlerine göre taşınmaz mal verilerek iskânları sağlananlardır.
• Münferit göçmen: Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olup, yurdumuza yerleşmek amacıyla bir aile olarak gelenlerdir.
• Toplu göçmen: Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olup, iki ülke arasında yapılan anlaşmaya göre yurdumuza yerleşmek amacıyla toplu olarak gelen ailelerdir. Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olmayan yabancılar ile Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı bulunup da sınır dışı edilenler ve güvenlik bakımından Türkiye’ye gelmeleri uygun görülme- yenler göçmen olarak kabul edilmezler.
3.2-Prosedür Ne Şekilde İlerlemektedir?
5543 sayılı İskân Kanununa göre işlemleri tamamlanarak göçmen olarak kabul edilen kişilerin vatandaşlık dosyası il göç idaresi müdürlüğünce düzenlenir ve Bakanlığa gönderilir. Göçmen olarak kabul edilenler, gerekli işlemlerin ilgili kuruluşlarca tamamlanmasından sonra Cumhurbaşkanı kararıyla vatandaşlığa alınırlar. Küçükler; baba ve analarına, baba veya anaları yoksa kan ve kayın hısımlarına bağlı tutulurlar. Kimsesiz gelen küçükler, yaşlarına bakılmaksızın vatandaşlığa alınırlar.
Avukat Damla SONGUR
Avukat Hüseyin ACAR
