Elektrikli araçlar, son yıllarda çevresel sürdürülebilirlik ve ekolojik yaşam tercihleriyle birlikte artan bir popülerlik kazanmıştır. Ancak, elektrikli araçların şarj süreleri ve menzil kapasiteleri hala kullanıcılar için tam olarak tatmin edici düzeyde değildir. Bu durum, elektrikli araç sahiplerinin en yaygın şikayetlerindendir.
Bu bağlamda, elektrikli araç sahipleri için en cazip seçenek, gece boyunca telefonlarını şarj eder gibi araçlarını evlerinde şarj etmek gibi görünüyor. Bu imkanı elde etmek için, müstakil ev sahipleri evlerine bir şarj istasyonu kurabilir ve kullanabilirler. Ancak, ülkemizin büyük bir bölümünün apartman veya site gibi toplu konutlarda yaşadığı göz önüne alındığında, toplu kullanım alanlarında şarj istasyonlarının kurulması gereksinimi daha da artacaktır.
Bu durumda, cevaplanması gereken temel soru şu: Site ve apartman sakinleri, kendilerine tahsis edilmiş veya edilmemiş otopark alanlarına elektrikli araçlar için şarj istasyonu kurabilirler mi? Bu konuda apartman veya site yönetiminden izin almaları gerekir mi?
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanan Otopark Yönetmeliği’nde yeni inşa edilecek apartman ve sitelerde bakımından: elektrikli şarj ünitesi kurulumunu zorunlu hale gelmiştir. Yönetmelik kapsamında; zorunlu otopark adedi 20 ve üzeri olan yapılarda şarj ünitesinin 1 adetten az olmaması ve otoparkın belli bir bölümünün şarj ünitesi dâhil elektrikli araçlara uygun olarak düzenlenmesi şartı mevcuttur. Bu kapsamda siteler için şarj istasyonu kurulumu zorunlu hale gelmiştir.
Yeni inşa edilmeyen apartman veya site otoparkına şarj istasyonu kurmak için yapılması gerekenler bakımından ise:
Bunlar genel olarak aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Siteye şarj istasyonu kurmak için site yönetiminden izin alınması gerekir.
- Şarj istasyonlarının tamamen yetkili firmalar tarafından kurulması gerekir. Ortak kullanım olarak şarj istasyonu kurulacaksa, yetkili firmalar tarafından kurulum yapılması ve burada kullanılan elektrik giderlerinin kullanıcılar tarafından peşin olarak ödenmesi gerekir.
- Sitelere elektrikli araç kullanımına uygun şekilde elektrik gücü sağlanması gerekir.
Genel olarak, kat malikleri veya apartman sakinleri, kendi otoparklarına şarj istasyonu kurmak istiyorlarsa, taleplerini apartman yönetimine iletmeleri gerekir. Ancak, bu talebin kabul edilip edilmeyeceği, yönetim kurulunun yetkisindedir. Yönetim kurulu, talebin teknik, güvenlik ve estetik açıdan uygun olup olmadığını değerlendirir.
Peki yönetici, şarj istasyonu kurulmasına tek başına karar verip yaptırabilir mi?
Yöneticinin kanun ve Yönetim Planı’nda (YP) yazılı görevleri şu şekildedir; mevcut ortak alan ve tesislerin bakımının, onarımının, temizliğinin yaptırılması, ana taşınmazın korunması ve bakımı için gerekli tedbirlerin alınması, aidat ödemeyenler hakkında yasal işlem yapılması, Genel Kurul’un (GK) toplantıya çağrılması, defter ve belge tutulması, aidat toplayıp bunun işletme projesi doğrultusunda harcanması gibi yönetimsel işlerdir. Yöneticinin önemli görevlerinden biri de GK’da verilen kararların yerine getirilmesidir. Yöneticiler kanunda, YP’de sayılmayan ve/veya GK’da kendisine görev olarak verilmeyen konularda kendiliğinden bir şey yapamazlar. Dolasıyla şarj istasyonu kurulmasına tek başlarına karar veremezler.
Peki, Genel Kurul’da elektrikli şarj istasyonu kurulmasına karar alınabilir mi?
Kısaca GK diye nitelendireceğimiz Kat Malikleri Kurulu/Toplu Yapı Temsilcileri Kurulu o sitedeki en yetkili organdır. Otoparklarda şarj istasyonu kurulmasına apartman/site GK’ları karar verebilir.
Genel Kurul’da bu karar nasıl alınır?
İki seçenek ortaya çıkmaktadır. Birincisi, otoparkta size ayrılan kısımda teknik alt yapıya dayalı bir şarj istasyonu kurmak. İkincisi ise, toplu kullanım alanlarında kurulacak şarj istasyonunu kullanmak. Ancak, bu seçeneklerin hukuki olarak uygun olup olmadığını belirlemek önemlidir.
Kat Mülkiyeti Kanunu'na göre, kendi otoparkınıza şarj istasyonu kurmak istiyorsanız, kat maliklerinin çoğunluğunun (beşte dördünün) yazılı onayını almanız gerekir. (KMK m.19)
Ayrıca, toplu kullanım alanlarında kurulacak şarj istasyonunun da kat malikleri tarafından onaylanması gereklidir. (KMK m.42-43)
Yani istasyonu bir kişi kendi adına kuracaksa: KMK’nın 19. maddesi uygulanır. Tüm maliklerin beşte dördünün Genel Kurul’da oyu veya yazılı rızası gerekir.
Elektrikli aracı olan site veya apartman sakinlerinin yararlanabilmesi için apartman/site yönetimi tarafından kurulacaksa eğer: o zaman KMK’nın 42. ve 43. maddeleri devreye girecektir. 42. maddeye göre ortak yerlerde yenilik, ekleme, değişiklik yapılabilmesi için GK’da sitedeki tüm maliklerin sayı ve arsa payı çoğunluğu ile karar alınması gerekir. 43. maddedeki düzenleme de aynı doğrultudadır.
Peki yukarıdaki yollardan biriyle şarj istasyonu kurulum yapılırsa, bu giderlere tüm site/apartman sakinleri birlikte mi katılır?
KMK’nın 42. maddesi ile 43. maddelerini birlikte değerlendirerek yanıt vermek gerekirse eğer,
Yapılacak yenilik ve ilave faydalı nitelikte ve tüm malikleri ilgilendiren, onların tümünün yararına bir yenilik ve ilave ise yapım ve giderine herkes katılır.
Ancak bu yenilik ve ilave herkesi ilgilendirmiyorsa; örneğin iki blokun yararlanacağı bir yenilik ve ilave ise giderleri sadece o iki bloktaki malikler öder. KMK’nın 43. maddesine göre ise yapılması istenen yenilik ve ilaveler çok masraflı veya lüks nitelik taşıyorsa veya tüm kat maliklerini ilgilendirmiyorsa, bunlardan faydalanmak istemeyen malikler giderlere katılmak zorunda değillerdir. Bu gibi yenilik ve ilavelerin giderini onların yapılmasına karar verenler öder.
Bu açıklamalar doğrultusunda şarj istasyonu tesisi kurulması konusunu değerlendirirsek; hibrit/elektrikli araçlar için kurulacak şarj istasyonunun bugünkü koşullarda KMK’nın 43. maddesi kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir. Çünkü elektrikli araçlar az olduğu için şu anda sitedeki sakinlerin çok azını ilgilendiriyor. Örneğin 100 bağımsız bölümlü bir sitede 150 dolayısında araç varsa 15 tanesi yüzde 10’u hibrit/elektrikli ise sadece 15 araç sahibinin yaralanacağı şarj istasyonunun kurulum giderini de bu 15 aracın sahibinin karşılaşması gerekir. Sadece bir kişinin elektrikli aracı varsa o bir kişi bu maliyetin tümünü kendisi üstlenmek zorundadır.
Özetlemek gerkirse: Kat maliki, kendi kullanımı için ve kendi adına şarj ünitesi kurulumu yapmak isterse kat maliklerinin beşte dördünün yazılı iznini alması gerekir.
Yönetim, tüm kat maliklerinin yararlanabilmesi için bir şarj istasyonu kuruyorsa bu durumda kat maliklerinin sayı ve arsa payı çoğunluğu ile karar alınır.
Bunlara ek olarak kiracıların elektrikli araç şarj istasyonu kurulumu için kanundan doğan hakkı bulunmaz. Yalnızca kat maliklerinin karar ve izin yetkisi bulunur. Bu durumda kiracı, şarj istasyonu kurulumu için ev sahibi ile iletişime geçmelidir. Zira, Kanun'a aykırı olarak şarj istasyonu kurulması durumunda, mahkeme kararıyla istasyonunun söktürülme riski bulunmaktadır.
