1.HİZMET TESPİTİ DAVASI NEDİR?
İşçilerin, işe giriş bildirimlerinin geç yapılması, hizmet sürelerinin eksik bildirilmesi, sürekli çalışmalarına rağmen işe giriş çıkışlarının yapılması veya sigortasız çalıştırılmaları gibi hallerde işverene karşı açılan davadır.
Sigortalı, 5510 sayılı Kanun’un 4. maddesinde, bir hizmet akdine dayanarak bir veya birkaç işveren tarafından çalıştırılan kimse olarak tanımlanır. Aynı kanunun 6. maddesinde sayılanlar dışında, hizmet akdine dayalı olarak çalışan herkes sigortalıdır.
Sigortalılık, işverenin SGK’ya bildirimi ile değil, hizmet akdiyle fiilen çalışmayla kazanılır. Yani sigortalılık, işe alınma ile birlikte kendiliğinden kazanılan bir hak ve sorumluluktur. Kişinin sigortalı sayılması için, bir hizmet akdine dayanarak bir veya birkaç işveren tarafından, zaman, bağımlık ve ücret unsurlarının bulunması halinde gerçekleşir. Yalnızca hizmet akdi sigortalılığın gerçekleşmesi için yeterli değildir, fiilen çalışma halinin hizmet akdi ile birlikte gerçekleşmesi zorunludur.
5510 sayılı Kanun’un 86. Maddesi; “Aylık prim ve hizmet belgesi işveren tarafından verilmeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinden iş mahkemesine başvurarak, alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ve prim ödeme gün sayıları dikkate alınır.” Hükmü bulunmaktadır. Işbu kanun maddesinin amacı, sigortalıların açacakları bir dava ile işverenin kuruma vermediği belgelerde bulunması gereken hususların tespit edilerek bunun kurum tarafından nazara alınmasını sağlamaktır.
Hizmet tespiti davası işyerine ve SGK’ya karşı birlikte açılır. Davada, işyerinin SGK’ya bildirmekle yükümlü olduğu belgelerden bir kısmı mevcut ise delil olarak kullanılabilir. Bunun dışında tanıkla ispat bu davalar için oldukça önemlidir. Ancak Yargıtay’a göre tanıklar, davacı sigortalı ile aynı dönemde çalışmış olmalı, fiilen çalışılan süreye bizzat şahitlik etmelidir.
2.HİZMET TESPİT DAVASI NİTELİĞİ NEDİR?
Hizmet tespit davası bir olumlu tespit davasıdır ancak ileride açılacak olan eda davasına esas teşkil edecek bir tespit davası olarak nitelendirilmez. Sigortalı açacağı davada, hizmetlerinin tespitini isteyecek, talebi kabul edildiğinde alacağı ilamı gerekli işlemleri yapması için SGK‘ya iletecektir.
3.HİZMET TESPİTİNDE HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE VAR MIDIR?
Sigortalı, işten ayrıldıktan sonra 5 yıl içinde hizmet tespit davası açabilir. 5 yıllık süre hak düşürücü niteliktedir ve sürenin başlangıcı sigortalının işyerinden ayrılma yılının bitimidir. Yargıtay’a göre, işyerinden ayrıldıktan sonra yeniden aynı işyerinde çalışmaya başlanması sürenin işlemesine engel değildir.
4.GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME NERESİDİR?
Hizmet tespit davalarında görevli mahkeme iş mahkemesidir. Yetkili mahkeme genel kural uyarınca davalının yerleşim yeri mahkemesidir.
Avukat Busem Erdoğan İskurt
Avukat Hüseyin Acar
Reşit Hukuk & Danışmanlık
